Rynek pracy w logistyce 2022

Rynek pracy, a e-commerce

87 proc. Polaków kupuje w sieci[1]. Ten ruch trzeba obsłużyć: produktowo, magazynowo, w zakresie dostaw, zwrotów i obsługi klienta. A jeśli w 2021 roku wartość polskiego rynku e-commerce wyniosła 92 mld złotych, a do 2027 roku ma wzrosnąć do 187 mld złotych[2], czyli o ponad drugie tyle, to logistyka e-commerce wkrótce stanie się segmentem, który będzie należał do największych pracodawców.

W Polsce kanał online odpowiada za 13 proc. całej sprzedaży detalicznej[3], zaś szacunki są takie, że za 5 lat w krajach rozwiniętych aż 75 proc. zakupów będzie się odbywać online[4]. Już teraz branża logistyczna jest jedną z trzech pierwszych branż, które wykazują największe zapotrzebowanie na pracowników[5], a zatem zastanówmy się, co będzie później i – oczywiście – jak się do tego przygotować.

Rynek pracy w logistyce – dane

Według danych Głównego Urzędu Statystycznego w Polsce w logistyce pracuje prawie 3 miliony osób, z czego 46 proc. stanowią kobiety, a 54 proc. mężczyźni, głównie w wieku do 25 lat (aż 42, 2 proc.)[6].

Z największymi brakami mierzą się firmy i operatorzy zwłaszcza w Wielkopolsce, województwie łódzkim, mazowieckim oraz na Śląsku. Są to regiony, gdzie kumulują się największe huby magazynowe i kurierskie oraz gdzie trwają największe inwestycje.

Z raportu Hays wynika, że aż 97 proc. firm z szeroko pojętej branży logistycznej (w tym spedycyjnej) planuje dalszą rekrutację, a 78 proc. firm z branży logistycznej spodziewa się trudności w rekrutacji[7]. Z kolei eksperci Manpower Group w raporcie „Niedobór talentów” wskazują, że najbardziej pożądaną grupą w 2021 roku byli pracownicy obszaru logistyki (przed operatorami produkcji i maszyn oraz pracownikami IT)[8].

Obecnie niemal co czwarta oferta pracy pochodzi z branży logistycznej.[9] Nic dziwnego, skoro – jak wynika z raportu Cushman & Wakefield – w samym pierwszym kwartale 2022 roku ukończono rekordowe 1,27 mln metrów kwadratowych powierzchni magazynowej[10], a w całej Polsce w budowie jest 4,5 mln mkw. takiej powierzchni[11]. Magazyny powstają jak przysłowiowe grzyby po deszczu w różnych obszarach naszego kraju. Firmy nie tylko dążą do dywersyfikacji sieci logistycznej i bycia obecnym zarówno na terenach aglomeracji, jak i w innych regionach, ale także ze względu na nowe możliwości rekrutacyjne.

Jakich pracowników poszukuje branża logistyczna?

Największym wyzwaniem dla firm logistycznych jest obecnie pozyskanie magazynierów, operatorów wózków widłowych, bocznych i wysokiego składu. Kolejne wskazania dotyczą inżynierów, kierowników zarządzających zespołami, a także spedytorów oraz specjalistów ds. zarządzania stockiem, jakością, eksportem oraz gospodarką magazynową[12]. To w regionach, w których centra logistyczne już funkcjonują, ale otwierają się nowe w bliskim sąsiedztwie dotychczasowych.

Wśród poszukiwanych super specjalistów znajdują się także menedżerowie centrów dystrybucyjnych. Ta kategoria pojawiła się pierwszy raz w ostatniej edycji „Raportu wynagrodzeń dla sektora przemysłowego”. Badanie prygotowane przez Grafton Recruitment we współpracy z Gi Group i jest związana z dynamicznym rozwojem sektora magazynowego w Polsce.

Warto dodać, że jeżeli mówimy o regonach Polski, w których logistyka jest już rozwinięta, to bez wątpienia znalezienie pracowników jest tam nieco łatwiejsze. Zdecydowanie więcej wyznawań jest w rekrutacji na stanowisko średniego czy wyższego szczebla.  Jest to często związane ze zmianą miejsca zamieszkania czy dojeżdżaniem do pracy na pięć dni w tygodniu. Nasze doświadczenie pokazuje, że spotykamy osoby chętne do podejmowania takich decyzji, ale są także procesy rekrutacyjne, podczas których bardzo dobry kandydat wyklucza zmianę miejsca zamieszkania.

W obliczu kolejnej fali pandemii, wojny w Ukrainie oraz związanych z nimi problemów w zakresie zapewnienia ciągłości łańcuchów dostaw poszukiwani są także specjaliści ds. planowania popytu i zapasu, specjaliści ds. sprzedaży transportu (morskiego, lotniczego, drogowego) oraz logistyki kontraktowej[13] oraz w trybie ciągłym kierowcy, czyli – jak mówią niektórzy – wąskie gardło logistyki europejskiej[14].

Ważne kompetencje i umiejętności na rynku pracy

Rosną także oczekiwania pracodawców. Znajomość programów ERP, WMS czy TMS są już nie „nice-to-have”, ale „must-have” dla specjalistów z tej branży. Dla pracowników magazynowych są nimi obsługa maszyn i urządzeń oraz uprawnienia do prowadzenia wózków widłowych[15].

Firmy wskazują także na doświadczenie w zakresie: umiejętność analizowania ryzyka, optymalizacja zapasów, planowanie ciągłości w łańcuchu dostaw, znajomość procesów i narzędzi pracy w e-commerce, znajomość zagadnień w zakresie sztucznej inteligencji i automatyzacji procesów oraz umiejętność prognozowania.

Coraz większą wagę przywiązują jednak nie tylko do kompetencji twardych, ale także miękkich, związanych z zarządzaniem zespołami, zarządzaniem sobą w zmianie (rynek od kilku lat jest w procesie ciągłej zmiany), sprzedażą czy obsługą klienta[16].

Przyczyny trudności rekrutacyjnych

61 proc. pracodawców z branży logistycznej wskazuje, że główną przyczyną trudności w obsadzaniu miejsc pracy są głównie zbyt wysokie oczekiwania finansowe kandydatów, brak dostępnych kandydatów (58 proc.) oraz brak wystarczającego doświadczenia zawodowego (44 proc.)[17].

Zmienia się także struktura zatrudnienia. Ciekawy raport DHL „Future of Work in Logistics”[18] analizuje zmieniającą się demografię i zachowania najmłodszych pracowników, czyli Millenialsów i pokolenia Z, którzy do 2030 roku będą stanowili już ponad 40 proc. wszystkich zatrudnionych w branży logistycznej.

Oczekiwania i potrzeby pracowników najmłodszego pokolenia są zdecydowanie inne niż ich starszych koleżanek i kolegów. Są świadomi – ekologicznie i społecznie oraz coraz częściej wywierają wpływ na organizacje, ich wartości, modele pracy i filozofię. Doceniają nie tylko zarobki, ale także work-life-balance i inwestowanie przez pracodawców w przyjazne środowisko pracy.

Kolejną trudnością na rynku logistyki jest duża rotacja pracowników. Pracownicy, zwłaszcza magazynowi, podejmują decyzje na podstawie wysokości wynagrodzenia lub czasu dojazdu do pracy. Bez wątpienia jest to główny argument do zmiany miejsca pracy. To sprawia, że nierzadko, gdy firma przeszkoli pracownika i poniesie koszty inwestycji w jego stanowisko pracy, traci go na rzecz konkurencji.

Oczekiwania pracowników w logistyce

Pracownicy coraz częściej mogą wybierać wśród więcej niż jednej oferty. To sprawia, że argumenty na rzecz zatrudnienia dotyczą już nie tylko poziomu wynagrodzenia, ale także innych elementów.

Branża logistyczna jest tą, w której pracownicy pozytywnie oceniają swoje szanse na zmianę pracy na lepszą. Aż 67 proc. specjalistów twierdzi, że nie będzie miało z tym problemów[19]. Branża boryka się także z praktykami kontrofert. Firmy, wiedząc, że łatwiej zatrudnić doświadczonego i wykwalifikowanego specjalistę.  Często wolą zaproponować kandydatowi lepsze warunki finansowe, niż inwestować w jego szkolenia i rozwój.

Problemy na rynku pracy

Brak wykwalifikowanej kadry, częsta rotacja pracowników oraz rosnące koszty zatrudnienia to tylko wybrane problemy na rynku pracy w logistyce. Rozwiązaniem staje się automatyzacja i robotyzacja wybranych procesów magazynowych. Oczywiście musi być ona wprowadzana z uwzględnieniem jej skutków społecznych, aby nie doprowadzić do bezrobocia. Jak twierdzą autorzy raportu „Robots, Growth, and Inequality. Finance & Development” – automatyzacja wdrażana w odpowiedzialny sposób może mieć dobry wpływ na produktywność i rynek pracy.[20] Zwłaszcza w branży logistycznej, w której problemem są nie tylko olbrzymie braki kadrowe, ale także rosnąca potrzeba elastyczności procesów.

Rynek pracy – źródła

[1] „Omni-commerce – kupuję wygodnie”, Izba Gospodarki Elektronicznej

[2] https://www.strategyand.pwc.com/pl/pl/publikacje/2022/perspektywy-rozwoju-rynku-e-commerce-w-polsce-2018-2027.html

[3] https://www.strategyand.pwc.com/pl/pl/publikacje/2022/perspektywy-rozwoju-rynku-e-commerce-w-polsce-2018-2027.html

[4] https://hvacpr.pl/wiadomosci/pandemia-o-10-lat-przyspieszyla-rozwoj-e-handlu

[5] https://www.powerjobs.pl/poradnik-pracownika/zapotrzebowanie-na-rynku-pracy-w-2022-roku/

[6] https://f.hubspotusercontent40.net/hubfs/2704296/Raport_SEGRO_Randstad_Rynek_magazynowy_i_lekkiej_produkcji_2021.pdf

[7] Hays, Raport płacowy 2022

[8] https://www.manpowergroup.pl/wp-content/uploads/2021/07/MPG_2021_Niedobór-talentów-2021_-infografika-PL.pdf

[9] https://www.wiadomoscihandlowe.pl/artykul/niemal-co-czwarta-oferta-pracy-pochodzi-z-branzy-logistycznej-to-rezultat-rozwoju-e-commerce

[10] https://infowire.pl/generic/release/747012/w-pierwszym-kwartale-2022-roku-ukonczono-rekordowe-1-27-mln-mkw-powierzchni-magazynowej-raportuje-cushman-wakefield

[11] https://biuroprasowe.cbre.pl/196014-pensje-w-magazynach-siegaja-25-tys-zl-a-pracy-przybywa-w-calej-polsce-w-budowie-jest-45-mln-mkw-takiej-powierzchni

[12] https://www.manpowergroup.pl/wp-content/uploads/2021/07/MPG_2021_Niedobór-talentów-2021_-infografika-PL.pdf

[13] https://www.egospodarka.pl/175026,Branza-TSL-w-obliczu-wojny-jak-z-praca-w-logistyce-i-transporcie,1,39,1.html

[14]  https://www.obserwatorfinansowy.pl/bez-kategorii/rotator/transport-w-ue-w-2022-puste-przejazdy-i-brak-kierowcow/

[15] https://www.powerjobs.pl/poradnik-pracownika/zapotrzebowanie-na-rynku-pracy-w-2022-roku/

[16] https://www.egospodarka.pl/175026,Branza-TSL-w-obliczu-wojny-jak-z-praca-w-logistyce-i-transporcie,1,39,1.html

[17]https://f.hubspotusercontent40.net/hubfs/2704296/Raport_SEGRO_Randstad_Rynek_magazynowy_i_lekkiej_produkcji_2021.pdf

[18] https://www.dhl.com/global-en/home/insights-and-innovation/thought-leadership/trend-reports/future-of-work.html

[19] Hays, Raport płacowy 2022

[20] https://forsal.pl/artykuly/1417418,automatyzacja-transportu-co-czeka-branze-transportowa-i-logistyczna.html