Rynek wina w Polsce, na świecie i w e-commerce

Rynek napojów alkoholowych wciąż rośnie. Pojawiają się na nim nowe trendy, do których należą między innymi alkohole produkowane rzemieślniczo przez mniejsze browary czy lokalne winnice, coraz bardziej oryginalne smaki, a także kanał ich zakupów – coraz więcej konsumentów decyduje się bowiem na zamawianie alkoholi online z dostawą do domu. Jak wygląda rynek winiarski na świecie oraz w Polsce?

Rynek wina na świecie

W 2020 roku produkcja wina na świecie osiągnęła wynik 234 hektolitrów[1]. Najwięcej wyprodukowali Włosi (49,1 mln hektolitrów), a następnie Francuzi (46,6 mln) oraz Hiszpanie (40,7 mln)[2]. Poza Europą do największych producentów należą Stany Zjednoczone, Argentyna i Australia.

2021 rok przyniósł branży spadki. Co ciekawe – dotyczy to głównie Europy. Międzynarodowa Organizacja Winorośli i Wina (OIV) ogłosiła, że produkcja spadła o ok. 4 proc. I choć podsumowania danych za ubiegły rok nie zostały jeszcze zamknięte, prognozy twierdzą, że trzech liderów – Włochy, Francja i Hiszpania – którzy odpowiadają za produkcję 45 proc. wina na świecie, w 2021 roku wyprodukowało o 22 mln hektolitrów wina mniej niż rok wcześniej (114,7 mln hektolitrów)[3].

Tak jak w 2020 roku spadki związane były z pandemią (o minus 6% na całym świecie[4]), te z 2021 roku nie dotyczyły wcale zachowań konsumentów lub braku popularności alkoholi, ale spowodowane były złą pogodą w krajach europejskich, do których ciepła wiosna przyszła wyjątkowo późno. Z drugiej zaś strony – Argentyna, Chile i Australia, także dzięki pogodzie, podsumują poprzedni rok ze znaczącymi wzrostami (nawet od 16 do 30 proc.)[5].

Rodzaje win

Europejski rynek win dzieli się na trzy główne kategorie: wina stołowe lub niemusujące, wina musujące oraz wina wzmacniane. Oczywiście – kluczowe są szczepy, z których się je produkuje. Do najpopularniejszych na świecie należą: Cabernet Sauvignon, Merlot, Airen, Tempranillo, Chardonnay, Syrah, Garnacha oraz szczep Pinot Noir[6].

Polscy odbiorcy coraz bardziej zainteresowani są szczepami i poszczególnymi gatunkami win.  Wybór nadal oscyluje wokół kategorii: białe-czerwone, wytrawne-słodkie.

Konsumpcja wina

W Europie najwięcej wina spożywają Francuzi – aż 24,7 mln hektolitrów w 2020 roku[7], następnie Włosi i Hiszpanie. Dla porównania – w Wielkiej Brytanii, w której króluje piwo – spożycie wina to około 13 mln hektolitrów rocznie. W Polsce wino zyskuje na popularności właściwie dopiero od niecałych dwóch dekad. Niektórzy te „dobre początki” datują od wejścia Polski do Unii Europejskiej i rozpoczęcia wolnego podróżowania i nabywania europejskich zwyczajów. Co ciekawe – według Global Compass Report 2021 – Polska jest obecnie dwunastym najdynamiczniej rozwijającym się rynkiem[8].

Rynek win – preferencje Polaków

Nad Wisłą nadal króluje piwo, które preferuje 52 proc. z nas. Wino (z wyborem konsumenckim na poziomie 25 proc.) wyprzedziło jednak alkohole wysokoprocentowe (takie jak np. wódka, która jest alkoholem pierwszego wyboru już tylko dla 19 proc. z nas)[9]. W Polsce wino najczęściej wybierają najmłodsi konsumenci – Millenialsi i przedstawiciele „Zetek”. Co istotne – w ciągu ostatnich lat zaczęli wybierać wina droższe, znanych szczepów i marek, najczęściej europejskie (włoskie, francuskie i hiszpańskie). Nie możemy pomijać jednak producentów z Europy Środkowej i Wschodniej – z Bułgarii, Mołdawii, Gruzji czy Węgier.

Polscy konsumenci, zapytani o główne aspekty wyboru i zakupu wina, odpowiadają – w kolejności: „przynosi przyjemność”, „wybieram wino, którego jakość koreluje z ceną”, „decyzja, jakie wino wybrać jest dla mnie ważna”, „nie spieszę się przy wyborze wina”, „wina mają rozsądną cenę” (dane Wine Intelligence 2021)[10].

Według danych Nielsena za 2020 rok Polacy wybierają głównie wina wytrawne (aż 80 proc. wskazań), głównie czerwone, choć to białe wina postrzegają jako „lekkie”. Powoli wzrasta segment premium, w którym króluje typ musujący (Prosecco lub Cava). Co warto odnotować– rośnie także segment win bezalkoholowych, których kupiliśmy ponad pół miliona butelek. Rośną także zakupy wina w małych butelkach (0,39 litra) oraz win BIB (w 3-litrowych opakowaniach)[11].

Polacy najczęściej wybierają wina w przedziale pomiędzy 30 a 40 złotych[12], 28 proc. spożywa je co najmniej raz w miesiącu, a 23 proc. – kilka razy w miesiącu[13].

Zmiany, trendy, nowe zwyczaje na rynku wina

Niższe zbiory z 2021 roku będą skutkowały problemami w dostępności w 2022 roku i latach kolejnych – chodzi o najbardziej popularne regiony i szczepy. Eksperci przewidują zatem wzrosty cen, właściwie w każdym segmencie. Szczególnie jednak będzie to widać w sektorze win musujących, ponieważ to właśnie Prosecco czy Cava przeżywają okres swojej największej popularności. Podwyżki będą wiązały się także ze wzrostem cen surowców, takich jak karton czy szkło oraz cen dystrybucji.[14]

Wśród kluczowych trendów na rynku winiarskim należy wymienić ponadto wzrost popularności win ekologicznych lub tzw. win etycznych, czyli takich, które powstają w winnicach stosujących zasady zrównoważonego rolnictwa. Dla konsumentów coraz ważniejsze staje się bowiem ograniczanie ich negatywnego wpływu na klimat w każdym aspekcie – i dlatego coraz uważniej będą się przyglądać także producentom z tej branży[15].

W najbliższych latach branża będzie poszukiwała także nowych możliwości w zakresie opakowań. I choć klasyczna szklana butelka z winem z pewnością nigdy nie odejdzie do lamusa, to coraz popularniejsze stają się wina w puszkach. Wybierają je najmłodsi kupujący, którzy mają świadomość, że aluminium jest lepiej przetwarzanym materiałem niż szkło.

Do innych trendów będą należały m.in.: wzrost popularności różowego wina, wybieranie win z małych lokalnych winnic.  Klienci również oczekują większego wyboru win, także tych z wyższej półki, szczególnie w popularnych dyskontach. Na znaczeniu zyskuje popularność szkoleń i degustacji online oraz większa różnorodność win w restauracjach i punktach gastronomicznych. Kluczowym trendem – zwłaszcza dla branży logistyki – będzie z kolei rozwój sprzedaży wina w kanale online.

Rynek wina w e-commerce

Jeszcze jakiś czas temu miłośnicy wina nie wyobrażali sobie zakupów w innej formule niż wizyta w specjalistycznym sklepie z winami.  Opierali się na ekspercie, który w bezpośredniej relacji, doradza odpowiedni szczep i gatunek lub w restauracji, w której sommelier dobiera wina pasujące do naszego dania.

Ostatnie lata bardzo zmieniły tę nader klasyczną sytuację. Oczywiście sami winiarze już od dawna zamawiali od producentów wina w formule online, jednak konsumenci wciąż nie mieli do tego kanału wystarczającego zaufania. Obecnie nie tylko online zyskuje na popularności (według firmy Winc and Wonderful Wine Co., w 2020 r. odnotowano na świecie wzrost sprzedaży wina online o 289 proc. rok do roku)[16], ale tworzone są zróżnicowane modele subskrypcyjne, dostarczające nam na przykład co miesiąc specjalnie wyselekcjonowane wino pod drzwi naszego domu.

Według danych z portalu statista.com zakupy online na rynku win na świecie stanowiły w 2021 roku już 3,6 proc. sprzedaży ogółem, a wzrosty w tym kanale podwoją się w ciągu najbliższych lat.[17]

Rynek wina – oczekiwania konsumentów

Konsumenci oczekują, że w Internecie dokonają zakupów produktów każdego rodzaju. Na przeszkodzie, zwłaszcza w Polsce mogą stanąć im jednak niejasne przepisy dystrybucyjne. Obecnie handel detaliczny alkoholem reguluje ustawa z 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. W niej rzecz jasna nie ma mowy o sprzedaży w kanale online. Co ważne – zapadł już wyrok sądu administracyjnego korzystny dla e-sprzedających alkohol. Zgodnie z analizą „Gazety Prawnej” – określa, że kupujący w e-sklepach nabywają alkohol przez pełnomocnika, który działa w ich imieniu. Pełnomocnikiem oczywiście jest kurier.[18] Co do miejsca zakupu alkoholu (wszak sprzedaż może odbywać się tylko w ściśle wyznaczonych miejscach) wskazywany jest punkt odbioru przez kuriera – niezależnie od tego, czy produkt zostanie dostarczony do domu klienta.

Podstawy prawne do sprzedaży wina w formule online nie są jasne. Pojawiają się zapowiedzi, że rząd zajmie się uregulowaniem przepisów, uwzględniając rosnącą sprzedaż w e-commerce, nie wiemy jednak, kiedy to nastąpi. Perspektywy sprzedaży przez Internet są jednak bardzo obiecujące.

***

Polscy konsumenci traktują wino jako wdzięczny trunek, dzięki któremu, zwłaszcza po trudach pandemii, można świętować sukcesy lub spędzać miłe chwile w gronie znajomych. Chętnie poszukują informacji, edukują się i testują, a co za tym idzie – mają bezpośredni wpływ na wzrosty sprzedaży, także w kanale online.

*Artykuł zredagowany przy współpracy z Anną Pawlak –  Arvato SCS

Źródła – rynek win

[1,2] https://www.statista.com/statistics/240638/wine-production-in-selected-countries-and-regions/

[3] https://www.bankier.pl/wiadomosc/Swiatowa-produkcja-wina-w-2021-roku-osiagnie-jeden-z-najnizszych-poziomow-w-historii-8218180.html

[4] https://www.theiwsr.com/global-beverage-alcohol-expected-to-gain-3-volume-in-2021/

[5] https://www.bankier.pl/wiadomosc/Swiatowa-produkcja-wina-w-2021-roku-osiagnie-jeden-z-najnizszych-poziomow-w-historii-8218180.html

[6] https://brief.pl/czy-wino-to-najpopularniejszy-alkohol-statystyki-mowia-prawde/

[7] https://www.statista.com/statistics/1247510/wine-consumption-europe-by-country/

[8] https://www.wineintelligence.com/polands-wine-market-has-demographics-on-its-side/

[9] https://brief.pl/czy-wino-to-najpopularniejszy-alkohol-statystyki-mowia-prawde/

[10] https://www.wineintelligence.com/polands-wine-market-has-demographics-on-its-side/

[11] Nielsen, https://www.agroberichtenbuitenland.nl/actueel/nieuws/2020/01/15/trends-on-the-wine-market-in-poland

[12] https://www.wiadomoscihandlowe.pl/artykul/jakie-wina-preferuja-polacy-raport/2

[13] Spożycie alkoholu wśród Polaków, Narodowy Test Zdrowia Polaków 2021, https://www.medonet.pl/narodowy-test-zdrowia-polakow/zyj-zdrowiej,picie-alkoholu—jak-wypadaja-polacy–nowy-raport-oecd,artykul,90827573.html

[14] https://www.portalspozywczy.pl/alkohole-uzywki/wiadomosci/rynek-wina-2022-sukces-win-musujacych-trendy-i-wyzwania,207220.html

[15] https://ouichef.pl/artykuly/247493,wino-prognoza-trendow-na-2021-rok

[16] https://ouichef.pl/artykuly/247493,wino-prognoza-trendow-na-2021-rok

[17] https://www.statista.com/outlook/cmo/alcoholic-drinks/wine/europe#revenue

[18] https://www.gazetaprawna.pl/firma-i-prawo/artykuly/8124941,sprzedaz-alkoholu-przez-internet-przepisy-prawne.html

Jadwiga Żurek

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *