Why Poland? Dlaczego warto prowadzić operacje logistyczne w Polsce?

Spis treści

Dlaczego warto zainwestować w Polsce?

W zależności od zróżnicowanych badań – lokalnych, ale także tych prowadzonych przez międzynarodowe instytucje – nasz kraj znajduje się w pierwszej piątce (a na pewno dziesiątce) najlepszych miejsc do inwestycji. Potwierdzają to m.in. ranking Global Best to Invest oraz raport Financial Times[2]. Polska nie tylko jest dobrym miejscem inwestycji, ale – co kluczowe – wg Agendy ONZ ds. handlu UNCTAD zajmuje obecnie piąte miejsce pod względem wartości nowych inwestycji w Europie Środkowo-Wschodniej. Za nami są Rumunia, Czechy, Słowacja i Węgry[3]

Infrastruktura w Polsce

Polska leży w samym środku Europy – na głównym szlaku handlowym, który łączy Europę z Azją. Jest liderem w regionie, także za sprawą doskonałej infrastruktury drogowej, w którą od 30 lat nieustannie inwestujemy.

Drogi w Polsce

Polskę łączy sieć 4623 km autostrad i dróg ekspresowych, zaś w realizacji oraz przygotowaniu jest dodatkowe 3989 km[4]. Długość dróg krajowych wynosi z kolei ponad 17 800 km[5].

W ciągu osiemnastu lat od wejścia do Unii Europejskiej Polska ośmiokrotnie zwiększyła liczbę kilometrów dróg. W pięć lat po wejściu do UE wybudowaliśmy tyle szybkich dróg, ile w ciągu poprzednich osiemdziesięciu. Inwestycje te sprawiły, że zaczęliśmy być postrzegani jako ważny, dostępny i wygodny kraj do prowadzenia operacji logistycznych.[6]

Porty

Największymi portami w Polsce są Port Gdańsk, Port Gdynia oraz Port Szczecin – Świnoujście i to one generują ok. 97 proc. obrotów w naszym transporcie drogą morską. Warto zaznaczyć, że 2021 roku wszystkie polskie porty przeładowały łącznie 113,1 mln ton ładunków[7] oraz zwiększyły przeładunki jednostek intermodalnych, które wyniosły już 3,1 mln TEU[8]. Port Gdańsk zasłużył zaś na miano pierwszego portu przeładunkowego na Bałtyku.

W sektorze transportu wodnego planowane są kolejne duże inwestycje. Rada Ministrów 17 września 2019 roku przyjęła Program rozwoju polskich portów morskich do 2030 r., w którym mowa o dwóch nadrzędnych celach, jakimi są:

„dostosowanie oferty usługowej portów morskich do zmieniających się potrzeb rynkowych”
„stworzenie bezpiecznego oraz przyjaznego dla środowiska systemu portowego”.

Szacowany koszt całego programu wyniesie ponad 40 mld złotych.[9]

Kolej

Polska dysponuje 19,5 tysiącami kilometrów linii kolejowych[10], zaś w planach – w związku z budową Centralnego Portu Komunikacyjnego – jest kolejne 1258 km dróg kolejowych.[11]

Według danych opublikowanych przez Urząd Transportu Kolejowego, w ubiegłym roku polska kolej przewiozła 243,6 mln ton towarów, a praca przewozowa wyniosła prawie 56 mld tonokilometrów.[12]

Należy jednak zaznaczyć, że mniej niż 30 proc. jednostek w naszym kraju jest przewożonych koleją.[13]

Firmy transportowe

W Polsce zarejestrowanych jest 125 tysięcy firm zajmujących się transportem drogowym towarów. Warto zaznaczyć, iż w transporcie drogowym pracuje ponad 750 tysięcy osób.[14] Według raportu „Transport drogowy w Polsce 2021+” – udział pracy przewozowej polskich firm wśród krajów UE sięgnął już ponad 21 procent.

Charakterystyczne dla naszego rynku jest to, że firmy transportowe w zdecydowanej większości dysponują młodą flotą (ciężarówki do 5 lat).

W związku z wprowadzeniem przez Komisję Europejską pakietu „Fit for 55” ponad siedemdziesiąt proc. planuje zainwestowanie w nowe pojazdy w ciągu najbliższych pięciu lat.[15]

Ceny paliwa w Polsce

Polska znajduje się w pierwszej czołówce europejskich krajów, w której ceny paliwa są najniższe – nawet pomimo ostatnich podwyżek. 1 sierpnia br. wynosiły one kolejno: Euro 95: 1,55 euro; Diesel: 1,60 euro; LPG: 0,71 euro[16]. Tańsze paliwo było tylko w: Ukrainie, Turcji, Malcie, Mołdawii, w Rosji i Białorusi. Dla porównania – ceny paliwa u naszego zachodniego sąsiada – Niemiec – wynoszą kolejno: Euro 95: 1,73 euro; Diesel: 1,93 euro; LPG: 0,99 euro.

Rynek kurierski w Polsce

Polski rynek kurierski jest znaczącym elementem polskiej gospodarki, o dużym, i wciąż rosnącym, potencjale, głównie za sprawą dużej ilości firm oraz rozwiniętej sieci punktów odbioru. Według danych firmy Dun&Bradstreet w sektorze usług kurierskich jest zarejestrowanych ponad 7,5 tysiąca podmiotów, a liczba firm kurierskich w ciągu ostatnich dwóch lat rosła w tempie dwucyfrowym.

W Polsce działają zarówno lokalne, jak i największe międzynarodowe firmy kurierskie: DPD, DHL, FedEx, UPS czy GLS. Mocno rośnie także rynek automatów paczkowych, którego liderem jest InPost. W 2021 roku był on właścicielem 45 proc. wszystkich punktów odbiorów w Polsce.[17]

Zróżnicowane analizy mówią, że w 2023 r. wartość rynku pocztowego osiągnie między 12[18] a 16,2[19]. miliarda złotych przy obsłudze od 850 milionów do ponad miliarda przesyłek rocznie.

Rynek magazynowy

Ze strony inwestorów zagranicznych polski rynek nieruchomości komercyjnych od wielu lat cieszy się ogromną popularnością. W I kwartale 2022 roku wolumen transakcji inwestycyjnych był o 18 proc. wyższy rok do roku i wyniósł aż 1,66 mld euro, zaś największą popularnością nieruchomości były między innymi parki logistyczno-magazynowe (191 mln euro)[20].

Według CBRE – na koniec pierwszego kwartału bieżącego roku zasoby magazynowe w Polsce wynosiły 24,7 mln metrów kwadratowych, z czego 3,5 mln zostało oddanych do użytku w 2021 roku.

W pierwszym kwartale 2022 roku oddano łącznie 1,31 milionów metrów kwadratowych powierzchni przemysłowo-logistycznej. W budowie pozostawało jeszcze ponad 4,7 mln metrów kwadratowych (co stanowi prawie dwukrotny wzrost w por. do I kwartału 2021 r.).[21] Najbardziej aktywnymi rynkami pod względem podaży nowej powierzchni były województwa: wielkopolskie i dolnośląskie, gdzie dostarczono odpowiednio 281,4 tys. i 216,95 tysięcy metrów kwadratowych[22].

Obecnie najwięcej magazynów powstaje na Górnym Śląsku (ponad 900 tys. mkw.), na Dolnym Śląsku (725 tys. mkw.) oraz w regionie Warszawy i Polski Centralnej (po ponad 680 tys. mkw.)[23]. Zwiększony popyt na magazyny w Polsce, które uwzględniają także region Polski wschodniej jest związany z przenoszeniem centrów logistycznych firm do naszego kraju z terenów Rosji i Białorusi.[24]

Nowe atrakcyjne w Polsce do inwestycji

Do tej pory najwięcej magazynów lokowanych było w okolicach Warszawy, Łodzi (centralna Polska), Poznania oraz Górnego Śląska. Głównym powodem jest dostępność do najlepszej komunikacji, ciągów dróg ekspresowych i autostrad, a także możliwości pozyskania pracowników z lokalnego rynku pracy. Od kilku lat obserwujemy jednak relokację magazynów także w inne regiony Polski.

Do regionów, w których notujemy procentowo największą dostępność powierzchni magazynowych należą: województwo kujawsko-pomorskie (16 proc. dostępności), Szczecin (13 proc.) oraz regiony Polski wschodniej (11 proc).[25] Dynamicznie rozwija się ponadto obszar Polski Zachodniej – jeden z najmłodszych rynków magazynowych w Polsce. Zyskuje dzięki bliskości granicy z Niemcami i dobrej infrastrukturze – stanowi rozwiązanie dla inwestorów, którym zależy na rynkach Europy Zachodniej.

Polska Zachodnia

Magazyny w Polsce Zachodniej (województwo lubuskie) lokowane są głównie w okolicach Gorzowa Wielkopolskiego, Świebodzina, Krosna Odrzańskiego, Zielonej Góry i Nowej Soli; zaś na terenie województwa dolnośląskiego: wokół Legnicy, Legnickiego Pola oraz Bolesławca. Należy podkreślić, że podaż jest dość rozproszona, wiąże się raczej z dostępnością i bliskością najważniejszych dróg i autostrad (A4, A2, S3), nie zaś miast, oraz wokół przejść granicznych Polska-Niemcy.

Szczecin

Bliskość granicy oraz Morza Bałtyckiego sprawia, że wiele firm lokuje swoje powierzchnie magazynowe w województwie zachodnio-pomorskim. Magazyny znajdują się głównie w pobliżu Szczecina, Goleniowa, Kołbaskowa, Gryfina oraz Stargardu. Powstają tam nowoczesne parki magazynowe, z odpowiednim dostępem do infrastruktury drogowej oraz morskiej.

Bydgoszcz i Toruń

Na terenie województwa kujawsko-pomorskiego, którego stolicami są Toruń i Bydgoszcz, znajduje się ok. 27 tys. km dróg publicznych i ponad 1,2 tysiące kilometrów linii kolejowych.[26] Dzięki autostradzie A1 Toruń staje się coraz ważniejszą destynacją na mapie inwestycji magazynowych w Polsce. Port Gdańsk jest oddalony raptem o 170 kilometrów, Łódź o 183, a Katowice o 361. Z kolei w Bydgoszczy, w ramach Portu Lotniczego, znajduje się terminal cargo.

Polska Wschodnia

Polska Wschodnia obejmuje tereny trzech województw: podlaskiego, lubelskiego oraz podkarpackiego, które oplata sieć dróg o łącznej długości prawie 85,4 tysięcy kilometrów[27]. Najwięcej inwestycji magazynowych jest realizowanych w miastach wojewódzkich, tj. w Lublinie, Rzeszowie i Białymstoku oraz w ich okolicach.

Popyt na powierzchnię magazynową

Według firmy Colliers – w 2022 roku można mówić o zwiększonym popycie na powierzchnie magazynowo-produkcyjne w Polsce wschodniej, co eksperci wiążą z przewidywaną relokacją firm z Rosji i Białorusi do Polski[28]. Bliskość Warszawy, autostrada A2 i przejście graniczne w Kukurykach, a także sieć dróg ekspresowych (S8, S12, S17 i S19), które stanowią dogodne połączenie – w kolejności – z Litwą oraz Ukrainą to tylko wybrane atuty tej lokalizacji.

W ciągu najbliższych lat region ten będzie coraz bardziej popularny – także ze względu na dalszą realizację Via Carpatii – docelowo najkrótszej trasy drogowej, która połączy kraje na osi północ-południe, w tym Litwę, Polskę, Słowację, Węgry oraz Bułgarię, Grecję i Rumunię. W Polsce najważniejszą częścią Via Carpatii będzie odcinek ok. 580 km drogi ekspresowej S19 między Białymstokiem a Rzeszowem, przechodzącej także przez Lublin.

Czynsze

W 1 kwartale 2022 roku obserwowany był nieznaczny wzrost stawek czynszów umownych. Według szacunków – za nowoczesną powierzchnię magazynową najemcy mogą oczekiwać czynszów w przedziale pomiędzy 3,1 a 4 EUR za metr kwadratowy za miesiąc.[29] Nadal jednak ceny najmu są atrakcyjne dla inwestorów, zwłaszcza, że powierzchnie magazynowe w Polsce należą do najmłodszych w Europie.

W Polsce nieruchomości komercyjne pozostają najczęściej w rękach właścicieli długoterminowych. Mowa o takich podmiotach jak: Prologis, Segro, CTP oraz GLP, a także inwestorów i deweloperów którzy obracają swoimi aktywami, do których należą m.in. Panattoni, Blackstone, Hillwood oraz 7R.[30]

Jakość magazynów

Ponad połowa (54 proc.) powierzchni magazynowo-przemysłowych w Polsce została wybudowana w ciągu ostatnich pięciu latach[31], a najstarsze magazyny (zaledwie 11 proc. całości) mają niewiele ponad 15 lat[32].

Ceny surowców

Zgodnie z danymi Eurostatu (1 kwartał 2022 r.) w Polsce przeciętna cena energii elektrycznej była niższa niż w większości krajów w Europie i wynosiła 134 euro/MWh (w porównaniu np. z Czechami, Słowacją, Węgrami i Rumunią, w których cena oscylowała wokół 500 euro/MWh).[33]

Koszty pracy w Polsce

Przeciętne wynagrodzenie w sektorze transportu i logistyki wynosi 5 tysięcy złotych i jest niższe od średniej dla całego sektora przedsiębiorstw (które wynosi 5,9 tys. złotych). Daje to brutto 41 złotych za godzinę, w porównaniu do 48 złotych dla całej gospodarki.[34].

Praca minimalna w Polsce wynosi 655 euro, co plasuje nasz kraj w dziesiątce państwa UE z najniższą pensją. Najniższą płacę minimalną (na poziomie 332 euro) ma Bułgaria, a następnie: Łotwa (500 euro), Rumunia (515 euro), Węgry (542 euro), Chorwacja (624 euro), Słowacja (646 euro), Czechy (652 euro) oraz Estonia (654 euro).[35]

Dzięki napływowi osób z Ukrainy (których – wg zróżnicowanych danych – jest od 2 do nawet 3 mln osób) perspektywy na rynku pracy znacznie się poprawiły.

Prawo pracy w Polsce

W Polsce czas pracy nie może przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie 5-dniowym tygodniu pracy. Przepisy prawa pracy dopuszczają stosowanie różnych systemów czasu pracy. Różnią się one długością dobowego wymiaru czasu pracy, okresami rozliczeniowymi i innymi cechami charakterystycznymi dla danego systemu. Systemy czasu pracy pracodawcy mogą wprowadzać zgodnie ze swoimi potrzebami.[36]

Prawo Pracy zakłada możliwość wykonywania nadgodzin i ich odpowiedniego rozliczania względem prawa. Godziny nadliczbowe powinny mieć charakter okazjonalny co oznacza, że pracodawca nie może ich zaplanować i mogą one wyniknąć w tym samym dniu ich odbywania.[37]

Według raportu Manpower Group – w logistyce popularnym rodzajem zatrudnienia są zróżnicowane elastyczne formy. Stanowią one od 10, nawet do 30 proc. całkowitego zatrudnienia w firmach.[38] Dzięki pracy tymczasowej o elastycznym formom branża logistyczna jest w stanie odpowiadać na bieżące wzrosty zapotrzebowania w sektorze.

Wykształcenie

Polacy cenią wykształcenie i w sposób systemowy podchodzą do podnoszenia swoich kompetencji. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego – wykształcenie wyższe posiada aż 30 procent, zaś średnie – 55,5 proc.[39]

W roku akademickim 2020/2021 na polskich uczelniach wyższych kształciło się 42 tysiące studentów na kierunkach związanych z sektorem TSL. Z kolei w technikach i szkołach zawodowych naukę zawodu w tym obszarze kontynuuje aż 71 tysięcy uczniów.[40] Te dane pokazują, że firmy, które zamierzają prowadzić swoją logistykę i inwestować w Polsce mogą liczyć na wykwalifikowaną w swoich dziedzinach młodą kadrę.

Podsumowanie dotyczące inwestowania w Polsce

Według raportu „Logistyka w Polsce” firmy działające w obszarze logistyki są zadowolone z kondycji tego sektora w Polsce.[41] Operatorzy logistyczni, którzy w naszym kraju mają swoje siedziby i stąd prowadzą operacje rok do roku notują wzrosty swoich przychodów.

Kluczowi gracze, którzy postanowili działać na terenie Polski to m.in. Amazon i Zalando. Amazon posiada już 10 centrów logistycznych, 3 Centra Rozwoju Technologii oraz jedno centrum Amazon Web Services. Firma zatrudnia na stałe 25 tysięcy osób oraz 28 tysięcy osób w firmach współpracujących. Z kolei Zalando rozwinęło się do 4 centrów logistycznych, natomiast kolejne dwa magazyny (w Bydgoszczy i Białych Błotach) są w trakcie budowy. W nich zatrudnienie znajdzie aż 4 tysiące osób.

Doskonałe położenie naszego kraju, liczne inwestycje drogowe, wykształcenie Polaków, stały przyrost siły roboczej, stosunkowo niskie koszty pracy i korzystne prawo pracy, dynamiczny rozwój liczby powierzchni magazynowych oraz ich jakość[42] – wszystkie te czynniki bez wątpienia wpływają na to, że Polska jest atrakcyjnym partnerem do lokowania swoich inwestycji i centrów operacyjnych oraz tworzenia lub przenoszenia usług biznesowych.